Bảo hiểm xã hội là tấm lá chắn quan trọng, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, đặc biệt là chế độ tử tuất. Khi người thân không may qua đời, việc hiểu rõ về chế độ tử tuất sẽ giúp gia đình vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn chi tiết về chế độ tử tuất, từ căn cứ pháp lý đến thủ tục cần thiết, giúp bạn nắm vững quyền lợi của mình và người thân.
Bạn đang lo lắng về thủ tục rắc rối? Đừng lo, tôi sẽ giải thích một cách dễ hiểu, như đang trò chuyện với bạn vậy. Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Căn Cứ Pháp Lý Về Chế Độ Tử Tuất
Chế độ tử tuất được quy định rõ ràng trong hệ thống pháp luật Việt Nam, đảm bảo quyền lợi cho người lao động và thân nhân. Một số văn bản pháp lý quan trọng bao gồm:
- Điều 111 và 112 Luật Bảo hiểm xã hội 2014: Hai điều luật này là nền tảng cho chế độ tử tuất, quy định về đối tượng và điều kiện hưởng.
- Quyết định 166/QĐ-BHXH năm 2019: Quy định chi tiết về quy trình giải quyết và chi trả chế độ tử tuất.
- Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH: Hướng dẫn chi tiết về chế độ tử tuất trong Luật Bảo hiểm xã hội bắt buộc.
- Nghị định 115/2015/NĐ-CP: Hướng dẫn Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Việc nắm rõ các văn bản này sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc thực hiện các thủ tục liên quan.
Khi người lao động tham gia bảo hiểm xã hội, người hưởng lương hưu, hoặc người hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng qua đời, doanh nghiệp và thân nhân cần dựa vào các quy định này để làm hồ sơ hưởng chế độ tử tuất, bao gồm trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất.
Trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại thời điểm người lao động qua đời sẽ được chi trả cho thân nhân lo mai táng trong các trường hợp sau:
- Người lao động đang đóng hoặc bảo lưu bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên.
- Người lao động tử vong do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
- Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
- Người đang hưởng trợ cấp mất sức lao động, công nhân cao su đang hưởng trợ cấp hàng tháng.
- Trường hợp bị tòa án tuyên bố là đã chết.
che-do-tu-tuat
Chế Độ Trợ Cấp Tử Tuất: Hàng Tháng Hay Một Lần?
Chế độ trợ cấp tử tuất được chia thành hai loại: trợ cấp hàng tháng và trợ cấp một lần. Việc lựa chọn hình thức nào phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của mỗi trường hợp. Tôi sẽ phân tích kỹ hơn về từng loại trợ cấp nhé!
Trợ Cấp Tử Tuất Hàng Tháng: Điều Kiện Và Mức Hưởng
Ai sẽ được hưởng trợ cấp tử tuất hàng tháng? Đó là câu hỏi nhiều người quan tâm. Thân nhân của người lao động sẽ được hưởng trợ cấp này nếu đáp ứng các điều kiện sau:
-
Điều kiện về người lao động đã khuất:
- Đã đóng bảo hiểm xã hội đủ 15 năm trở lên (hoặc thân nhân có thể đóng bù số tháng còn thiếu nếu người lao động đã đóng hơn 14 năm 6 tháng).
- Đang hưởng lương hưu.
- Tử vong do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
- Đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp với mức suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.
-
Điều kiện về thân nhân:
- Vợ/chồng từ đủ tuổi (nữ 55, nam 60) hoặc dưới tuổi quy định nhưng suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
- Cha mẹ, cha mẹ của vợ/chồng, hoặc thành viên khác mà người lao động có nghĩa vụ nuôi dưỡng, từ đủ tuổi (nữ 55, nam 60) hoặc dưới tuổi quy định nhưng suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
- Không có thu nhập hoặc có thu nhập hàng tháng thấp hơn mức lương cơ sở (trừ trường hợp con chưa đủ 18 tuổi, con từ 18 tuổi trở lên bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, hoặc con được sinh ra sau khi bố mất).
- Nộp đơn đề nghị hưởng trợ cấp trong thời hạn quy định.
Mức hưởng trợ cấp tử tuất hàng tháng:
- Mỗi thân nhân: 50% mức lương cơ sở.
- Thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng: 70% mức lương cơ sở.
- Số lượng thân nhân được hưởng tối đa: 4 người.
- Trường hợp có từ 2 người chết trở lên: Thân nhân được hưởng gấp đôi mức trợ cấp trên.
Thời điểm bắt đầu hưởng trợ cấp là tháng liền kề sau tháng người lao động mất. Trường hợp con sinh ra sau khi bố mất thì thời điểm hưởng trợ cấp tính từ tháng con sinh ra.
Trợ Cấp Tử Tuất Một Lần: Khi Nào Thân Nhân Được Hưởng?
Trợ cấp tử tuất một lần được chi trả trong các trường hợp sau:
- Người lao động mất không thuộc trường hợp hưởng trợ cấp hàng tháng.
- Người lao động mất thuộc trường hợp hưởng trợ cấp hàng tháng nhưng không có thân nhân nào đủ điều kiện hưởng.
- Thân nhân thuộc diện hưởng trợ cấp hàng tháng nhưng muốn nhận một lần (trừ trường hợp con dưới 6 tuổi, con/vợ/chồng suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên).
- Người lao động mất không có thân nhân (trợ cấp được chia theo quy định về thừa kế).
Mức hưởng trợ cấp tử tuất một lần:
- Đối với người lao động đang tham gia hoặc đang bảo lưu BHXH: Mức trợ cấp được tính theo số năm đã đóng BHXH (1.5 tháng lương bình quân/năm trước 2014, 2 tháng lương bình quân/năm từ 2014 trở đi).
- Mức trợ cấp tối thiểu: 3 tháng lương bình quân.
Ví dụ: Anh A đóng BHXH 15 năm, mất năm 2018. Lương bình quân của anh là 4.100.000 đồng/tháng. Vợ và con anh A không thuộc đối tượng hưởng trợ cấp hàng tháng. Mức trợ cấp một lần họ nhận được là: (11 x 1.5) + (4.5 x 2) x 4.100.000 = 104.550.000 đồng.
Hồ Sơ Hưởng Chế Độ Tử Tuất: Cần Chuẩn Bị Những Gì?
Để hưởng chế độ tử tuất, thân nhân người lao động cần chuẩn bị hồ sơ và nộp cho đơn vị sử dụng lao động trong vòng 90 ngày kể từ ngày người lao động mất. Hồ sơ bao gồm:
- Sổ bảo hiểm xã hội.
- Bản sao giấy chứng tử/giấy báo tử/trích lục khai tử/quyết định tuyên bố đã chết.
- Tờ khai của thân nhân (Mẫu số 09-HSB).
- Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động (nếu có).
- Biên bản điều tra tai nạn lao động/bệnh án điều trị bệnh nghề nghiệp (nếu có).
- Hóa đơn, chứng từ thu phí giám định (nếu có).
Đối với thân nhân của người đang hưởng hoặc tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng, chỉ cần nộp hồ sơ số 2, 3, 4 và 6 nêu trên.
Hồ sơ cần được nộp tại cơ quan BHXH cấp huyện/tỉnh. Thời gian giải quyết là 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.
Kết Luận
Chế độ tử tuất bảo hiểm xã hội là một chính sách quan trọng, hỗ trợ thân nhân người lao động vượt qua khó khăn khi mất người thân. Hiểu rõ quy định và thủ tục sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với cơ quan BHXH để được tư vấn cụ thể.
FAQ – Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Chế Độ Tử Tuất
1. Nếu người lao động mất tích, thân nhân có được hưởng chế độ tử tuất không?
Có. Nếu Tòa án tuyên bố người lao động đã chết thì thân nhân sẽ được hưởng chế độ tử tuất. Cần nộp bản sao quyết định tuyên bố đã chết của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật cùng với hồ sơ yêu cầu.
2. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội bị gián đoạn có ảnh hưởng đến chế độ tử tuất không?
Không. Tổng thời gian đóng bảo hiểm xã hội được tính gộp, kể cả thời gian bị gián đoạn. Tuy nhiên, việc gián đoạn đóng BHXH có thể ảnh hưởng đến mức hưởng trợ cấp, vì mức hưởng được tính dựa trên mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và số năm đóng BHXH.
3. Nếu người lao động mất do tự tử, thân nhân có được hưởng chế độ tử tuất không?
Có. Nguyên nhân tử vong không ảnh hưởng đến việc hưởng chế độ tử tuất, trừ trường hợp người lao động cố ý gây ra tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp dẫn đến tử vong theo kết luận của cơ quan điều tra có thẩm quyền.
4. Nếu sau khi nhận trợ cấp tử tuất một lần, thân nhân phát hiện mình đủ điều kiện hưởng trợ cấp hàng tháng thì có được chuyển đổi không?
Không. Việc lựa chọn hình thức hưởng trợ cấp (một lần hoặc hàng tháng) chỉ được thực hiện một lần. Do đó, cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định.
5. Tôi có thể tìm hiểu thêm thông tin về chế độ tử tuất ở đâu?
Bạn có thể truy cập website của Bảo hiểm xã hội Việt Nam hoặc liên hệ trực tiếp với cơ quan BHXH gần nhất để được tư vấn và hỗ trợ.
