Bài viết trước đã giới thiệu về công cụ phân tích ngang trong việc đánh giá báo cáo tài chính. Hôm nay, mình – một chuyên gia SEO website ProSkills, đồng thời là người đam mê công nghệ máy tính và công nghệ 4.0 – sẽ tiếp tục chia sẻ với các bạn hai công cụ hữu ích không kém, đó là phân tích dọc và phân tích chi tiết. Cùng khám phá nhé!
Phân Tích Dọc – So Sánh Tỷ Lệ
Phân tích dọc giúp chúng ta so sánh tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động kinh doanh của một công ty so với một mức cơ sở (100%). Nói đơn giản hơn, nó giúp ta thấy từng khoản mục chiếm bao nhiêu phần trăm trong tổng thể.
Để thực hiện phân tích dọc, trước tiên cần lập báo cáo tài chính quy mô chung. Công thức tính như sau:
% Quy mô chung = (Giá trị phân tích) / (Giá trị gốc) x 100
Bảng cân đối kế toán quy mô chung
“Giá trị gốc” sẽ thay đổi tùy theo từng loại báo cáo:
| Báo Cáo Tài Chính | Giá Trị Gốc |
|---|---|
| Bảng Cân Đối Kế Toán | Tổng Tài Sản |
| Báo Cáo Kết Quả Hoạt Động Kinh Doanh | Doanh Thu Thuần |
| Báo Cáo Lưu Chuyển Tiền | Tổng Lưu Chuyển Tiền Thuần Trong Kỳ |
Ví Dụ Phân Tích Dọc
Báo Cáo Kết Quả Hoạt Động Kinh Doanh Quy Mô Chung
Trong báo cáo này, “Giá trị gốc” là “Doanh Thu Thuần”. Mọi khoản mục khác đều được chia cho “Doanh Thu Thuần” để tính tỷ lệ phần trăm. Do đó, “Doanh Thu Thuần” luôn là 100%.
Báo cáo kết quả kinh doanh quy mô chung
Báo cáo này cho ta biết hai điều quan trọng:
- Cơ cấu chi phí: Chi phí nào chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu?
- Tỷ suất lợi nhuận: Lợi nhuận thay đổi như thế nào qua các năm?
Phân tích:
-
Giá vốn hàng bán: Tỷ lệ giá vốn hàng bán so với doanh thu đang giảm dần. Điều này cho thấy công ty đang quản lý chi phí đầu vào hiệu quả hơn, có thể là do đàm phán được giá tốt hơn với nhà cung cấp khi quy mô kinh doanh mở rộng.
-
Lợi nhuận gộp: Nhờ giá vốn hàng bán giảm, lợi nhuận gộp tăng lên. Tuy nhiên, lợi nhuận thuần lại không tăng tương ứng. Nguyên nhân là do chi phí bán hàng tăng lên, có thể do cạnh tranh thị trường ngày càng gay gắt.
-
Chi phí bán hàng: Chi phí này đang tăng dần, phản ánh nỗ lực của công ty trong việc tiếp cận khách hàng và cạnh tranh trên thị trường.
Kết luận:
Phân tích dọc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cho thấy công ty đang kiểm soát tốt giá vốn hàng bán nhưng cần chú ý đến việc tối ưu chi phí bán hàng để cải thiện lợi nhuận thuần.
Bảng Cân Đối Kế Toán Quy Mô Chung
Trong bảng này, tất cả các khoản mục được chia cho “Tổng Tài Sản”. Do đó, cả “Tổng Tài Sản” và “Tổng Nguồn Vốn” đều là 100%.
Phân tích:
Bảng cân đối kế toán cho thấy tài sản của công ty chủ yếu là tài sản ngắn hạn, đặc biệt là hàng tồn kho. Điều này phù hợp với mô hình kinh doanh bán lẻ. Nguồn vốn cũng chủ yếu là nợ ngắn hạn, tương ứng với cơ cấu tài sản.
Kết luận:
Cơ cấu tài sản và nguồn vốn của công ty khá cân đối, phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh.
Phân Tích Chi Tiết – Đi Sâu Vào Từng Khoản Mục
Phân tích chi tiết là việc xem xét kỹ hơn từng khoản mục trong báo cáo tài chính. Có thể phân tích chi tiết theo thời gian, địa điểm phát sinh, hoặc bộ phận cấu thành.
Ví Dụ Phân Tích Chi Tiết
Phân tích chi tiết khoản mục “Nợ Ngắn Hạn”:
Phân tích chi tiết Nợ ngắn hạn
“Nợ Ngắn Hạn” chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn. Vậy nó đến từ đâu?
Hai khoản mục lớn nhất trong “Nợ Ngắn Hạn” là:
- Phải trả người bán ngắn hạn: Đây là khoản nợ phát sinh từ việc mua hàng hóa từ nhà cung cấp nhưng chưa thanh toán.
- Vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn: Đây là khoản vay nợ từ các tổ chức tài chính.
Việc phân tích chi tiết này giúp ta hiểu rõ hơn về cấu trúc của “Nợ Ngắn Hạn”.
Kết Luận
Phân tích dọc và phân tích chi tiết là hai công cụ quan trọng giúp chúng ta hiểu sâu hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp. Bằng cách kết hợp cả ba công cụ phân tích ngang, phân tích dọc và phân tích chi tiết, chúng ta có thể đưa ra những đánh giá toàn diện và chính xác hơn. Hy vọng bài viết này hữu ích với bạn. Chúc bạn thành công trong việc phân tích báo cáo tài chính!
FAQ – Những Câu Hỏi Thường Gặp
1. Phân tích dọc khác gì phân tích ngang?
Phân tích ngang so sánh sự thay đổi của các khoản mục theo thời gian, còn phân tích dọc so sánh tỷ lệ của từng khoản mục so với tổng thể trong cùng một thời điểm.
2. Khi nào nên sử dụng phân tích chi tiết?
Nên sử dụng phân tích chi tiết khi cần tìm hiểu sâu hơn về một khoản mục cụ thể trong báo cáo tài chính.
3. Làm sao để phân tích báo cáo tài chính hiệu quả?
Cần kết hợp nhiều công cụ phân tích khác nhau, đồng thời phải hiểu rõ về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
4. Phân tích báo cáo tài chính giúp ích gì cho nhà đầu tư?
Giúp nhà đầu tư đánh giá được tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.
5. Có phần mềm nào hỗ trợ phân tích báo cáo tài chính không?
Có nhiều phần mềm hỗ trợ phân tích báo cáo tài chính, ví dụ như Excel, các phần mềm kế toán chuyên dụng, và các công cụ phân tích tài chính trực tuyến.
